30 listopada w toruńskiej Galerii Omega odbył się wykład „O malarstwie”, będący ostatnim akcentem ogólnopolskiej wystawy „100 obrazów na stulecie niepodległości Polski”, na której swoje prace zaprezentowało blisko 60 artystów z całego kraju. Prelekcję, połączoną z pokazem multimedialną, wygłosił Art. Mal. Michał Träger, prof. UMK – wykładowca Wydziału Sztuk Pięknych UMK w Toruniu.
Prof. Michał Träger, którego prace są obecne na krajowych wystawach od 1977 roku jest kierownikiem Zakładu Kształcenia Artystycznego Instytutu Zabytkoznawstwa i Konserwatorstwa, a od 2014 roku pełni funkcję kuratora Galerii Omega im. Marka Hoffmanna, działającej przy Katolickim Stowarzyszeniu „Civitas Christiana” w Toruniu. W tworzonych pracach jest wierny Credo, od którego rozpoczął swoje wystąpienie:
Sztuka jest pozorem, który przetwarza realność. Jest złudzeniem-fikcją, bo nie istnieje obiektywnie. Zmienia realny porządek świata. Dzięki swej formie, wyobcowuje się z rzeczywistości. Jej pierwotnym źródłem jest pamięć. Obraz nie jest dekoracją ani powtórzeniem, ale jest inną rzeczywistością- nierzeczywistością. Twórca jest czymś innym niż dzieło, które nie jest jego biografią a odrębnym bytem. Prawda dzieła nie wynika z jego zgodności z faktami zewnętrznymi, ale zawiera się w nim samym. Sztuka istnieje dzięki formie. Dla artysty forma jest treścią dzieła.
W dalszej części spotkania otwartego przez Jana Bieska – przewodniczącego toruńskiego oddziału Stowarzyszenia oraz szefa Galerii Omega, prof. Träger przedstawił najważniejsze granice w malarstwie, zwracając przede wszystkim uwagę na kluczowe zmiany pomiędzy Średniowieczem, a Renesansem, który tak naprawdę doprowadził do rozwoju malarstwa jakie dziś znamy. To właśnie w trakcie Odrodzenia nastąpiło zeświecczenie sztuki, które pozwoliło na udoskonalenie portretu, pejzażu oraz pogłębienie psychologii i symboliki dzieł poza sferę religii. Renesans wprowadził swobodniejszą kolorystykę, ożywił drugi plan na obrazie i zamiłowanie do szczegółu. W tej epoce powstało również malarstwo olejne i upowszechniło się płótno, które to wynalazki umożliwiły delikatniejszy światłocień i pogłębiony modelunek. Niezwykle istotne jest również wprowadzenie perspektywy. Renesansowa ideologia skłoniła wielu artystów do tworzenia studiów ciała ludzkiego oraz przyrody – w tym okresie rozwinęła się również martwa natura.
W dalszej części omówione zostało m.in. malarstwo Dalekiego Wschodu, w tym szczególnie Chin, gdzie konwencje malarskie całkowicie odbiegały od przyjętych w Europie norm. Wśród wyznaczników chińskiego malarstwa należy wymienić malowanie z użyciem farb i tuszy wodnych, oraz papieru i jedwabiu jako podkładu. Obraz miał za zadanie przedstawić bardziej stan ducha artysty w chwili tworzenia, niż rzeczywiste odwzorowanie form, oraz ideał artysty-amatora raczej niż pracującego na zamówienie rzemieślnika. Najwyżej cenioną formą malarstwa było monochromatyczne malarstwo pejzażowe.
Wykład obfitował w ciekawostki, anegdoty oraz omówienia obrazów, które były eksponowane w trakcie wystawy „100 obrazów na stulecie niepodległości Polski„. Wystawa oraz wydany z tej okazji katalog, wykład prof. Trägera oraz wykład Katarzyny Wójcik „Różne oblicza niepodległości – malarstwo patriotyczne doby kształtowania się nowożytnych państw europejskich” były współfinansowane w ramach projektu z budżetu Gminy Miasta Toruń.
Szymon Szczęsny, fot. Damian Fajfer
